Πανηγύρια της Νίσυρου

Η μεγαλύτερη γιορτή στη Νίσυρο είναι στις  14-15  Αυγούστου στη μονή Παναγίας της Σπηλιανής, στο Μανδράκι, με προσέλευση κόσμου από όλα τα Δωδεκάνησα. Τα εννιάμερα της Παναγίας που διαρκούν από τις 6-15 Αυγούστου, είναι ένα παλαιότατο έθιμο. Το μοναστήρι φιλοξενεί γυναίκες της Νισύρου και των άλλων νησιών, ανύπαντρες ή παντρεμένες, που ζητούν τη βοήθεια της Παναγίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών η κάθε μια δεσμεύεται να κάνει καθημερινά 300 μετάνοιες, γονατιστή μπροστά στην εικόνα της Παναγίας, ψέλνοντας το Μοιρολόι της Μεγαλόχαρης και αυτοσχέδιες παρακλήσεις. Ολο το νησί νηστεύει και προετοιμάζεται. Τη μέρα της γιορτής αφού γίνει λειτουργία και αγιαστεί το κόλλυβο (στάρι), σχηματίζεται πομπή που κατεβαίνει τα σκαλιά. Περιφέρεται μέσα στο Μανδράκι και καταλήγει στο Ζησιμοπούλειο θέατρο πάνω από την κεντρική πλατεία, όπου παρατίθεται γεύμα για όλους. Το βράδυ στήνεται χορός, η λεγόμενη «κούπα της Παναγίας». Η πρώτη του χορού κρατά μια κούπα καθώς χορεύει. Οποιος μπαίνει στο χορό ρίχνει χρήματα για το μοναστήρι και το νησί.

Άλλα πανηγύρια του νησιού:

  • Στις  20 και 21 Ιουνίου γίνεται γιορτή προς τιμή του Αγίου Νικήτα που είναι πολιούχος του νησιού και περιφορά της εικόνας στο Μανδράκι.
  • Στις 30 Ιουνίου στο χωριό Πάλοι γίνεται πανηγύρι προς τιμή των Αγίων Αποστόλων.
  • Στις  26-27 Ιουλίου στην τοποθεσία Αυλάκι γιορτάζει ο Αγιος Παντελεήμονας.
  • Στις  22-23  Αυγούστου γίνεται πανηγύρι στη μονή Παναγίας Κυράς για τα εννιάμερα από την Κοίμηση της Θεοτόκου. Στον περίβολο του μοναστηριού στήνονται τεράστια τραπέζια.
  • Στις 8 Σεπτεμβρίου γιορτάζουν στον Εμπορειό το Γενέσιο της Θεοτόκου.
  • Στις 13-14 Σεπτεμβρίου στήνεται πανηγύρι στη μονή Τιμίου Σταυρού, κοντά στο χωριό Νικειά.
  • Στις 25-26 Σεπτεμβρίου οργανώνεται πανηγύρι για τη γιορτή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο μοναστήρι στα Νικειά.
  • Στις 7-8  Νοεμβρίου στον Εμπορειό  γίνεται πανηγύρι προς τιμή του Αρχάγγελου Μιχαήλ.
  • Στις 21 Νοεμβρίου οργανώνεται πανηγύρι στα Εισόδια της Θεοτόκου, στα Νικειά.

Στις γιορτές και στα πανηγύρια της Νισύρου οι κάτοικοι φορούν τις παραδοσιακές φορεσιές τους (βράκα οι άνδρες, κεντημένο πουκάμισο οι γυναίκες). Οι ντόπιοι λατρεύουν το χορό και το τραγούδι. Οι γιορτές και τα πανηγύρια είναι πολύ σημαντικά πολιτιστικά στοιχεία και για το λόγο αυτό διεξάγονται σε δημόσια κτίρια όπως το Ζωσιμοπούλειο θέατρο, στου οποίου την αίθουσα και τον προαύλιο χώρο πραγματοποιούνται τα γλέντια παραδοσιακών γάμων και το μεγάλο, σε προσέλευση κόσμου, πανηγύρι της Παναγίας Σπηλιανής.

Τα παραδοσιακά όργανα της Νισύρου είναι το βιολί, το σαντούρι και το λαούτο.